Liftveiligheid en wetgeving: de belangrijkste ontwikkelingen

De liftenbranche is continu in beweging. Liften worden steeds moderner en energiezuiniger, maar ook op het gebied van liftveiligheid worden er stappen gezet. Regelgeving en normen helpen daarbij. In deze blog zoomen we hier verder op in. Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen van de afgelopen jaren? Hoe gaat Mitsubishi om met de nieuwe wetten en regels? En wat brengt de nabije toekomst?

Liftnormen NEN-EN 81-20 en NEN-EN 81-50

De Europese normen EN 81-20 en EN 81-50 voor het ontwerp en de productie van liften brachten een grote verandering teweeg in de liftenwereld. Met de komst van beide normen is de toegankelijkheid en veiligheid voor liftpassagiers verbeterd, maar ook voor onderhoudsmonteurs. Zo bevat de EN 81-20 norm bijgewerkte veiligheidseisen voor de constructie en installatie van liften, terwijl de EN 81-50 de test- en keuringsvereisten voor bepaalde liftonderdelen definieert.

De EN 81-20 en EN 81-50 vervangen de EN 81-1 en EN 81-2 normen die in 1998 zijn geïntroduceerd. Alle liften die na 31 augustus 2017 in gebruik zijn genomen moeten aan de nieuwe normen voldoen. De belangrijkste wijzigingen in veiligheidsvereisten uit de norm EN 81-20 en EN 81-50 voor liftgebruik:

• Detectiesystemen voor de liftdeuren
• Vergrendelingssysteem van de kooideur
• Verminderde brandgevoeligheid van liftkooimaterialen
• Extra sterkte van schacht- en kooideuren en kooiwanden
• Verbeterde kooi- en schachtverlichting
• Nieuwe eisen voor onbedoelde kooibewegingen en een te hoge snelheid

Voor de liftonderhoudsmonteurs betekende de nieuwe normen:

• Een controlestation in de put van de liftschacht
• Een resetfunctie van de lift buiten de schacht
• Toegangs-, inspectie-, en nooddeuren en veiligheidsscherm met tegengewicht
• Veiligheidsruimtes op het kooidak en in de put
• Verhoogde hekjes op het kooidak van de lift
• Horizontale randen in de liftschacht

Ondanks de vele eisen en veranderingen, richten wij ons ook op andere belangrijke aspecten. Zo passen we steeds vaker moderne technologieën toe, zoals nood-evacuatiesystemen, sensoren en digitale monitoring, om storingen en opsluitingen te voorkomen.

Ontwikkelingen op het gebied van liftveiligheid

Bypass schakeling

Een andere toevoeging op het gebied van veiligheid is de bypass schakeling. Deze bypass schakeling is nuttig als een liftmonteur een storing aan de schacht- en kooicontacten wil ontdekken. Elke schachtdeur heeft een contact die controleert of een schachtdeur dicht is. Dit is belangrijk, want pas als de schachtdeur gesloten is mag de liftkooi gaan bewegen. Nu kan er een storing optreden in zo’n contactpunt. Als liftmonteur wil je dan weten welk contact de storing veroorzaakt. Tegenwoordig zet je dan de bypass schakeling in. Deze schakelaar zorgt ervoor dat je als liftmonteur met de lift de veiligheidslijn van de kooi- of schachtdeuren veilig kunt overbruggen. Je gaat zo alle liftdeuren langs om te checken waar de onderbreking zit. Voorheen controleerden liftmonteurs met draadjes waar de storing precies zat. Soms werden de draadjes om de contacten te overbruggen vergeten en dit leidde tot levensgevaarlijke situaties. Bijvoorbeeld het wegrijden van de lift terwijl de schachtdeur nog open stond. Een bypass schakeling voorkomt dat de schacht- en kooideuren nog open staan als de lift in beweging komt. Daarnaast is het ontdekken van storingen makkelijker geworden.

Elektrische vang en snelheidsopnemer

Liftnormen zijn leidend en waarborgen de veiligheid van passagiers en liftonderhoudsmonteurs. Maar soms gaat de ontwikkeling van nieuwe veiligheidssystemen sneller dan de ontwikkeling van de liftnormen. Een voorbeeld hiervan is het elektrisch vangsysteem en de snelheidsopnemer bij de MOVE lift.

Iedere lift heeft een (mechanische) snelheidsbegrenzer, deze bedient de vang van de lift. Gaat een lift te snel? Dan valt de vang dicht en komt de liftkooi tot stilstand in de schacht. Om te ontdekken of een lift te snel gaat, is er een snelheidsopnemer. Bij de MOVE loopt de snelheidsopnemer langs een magneetband door de liftschacht. Hierdoor weet de boordcomputer precies waar de lift is, in welke richting hij gaat en hoe snel hij beweegt. Uiteindelijk worden het vangsysteem en de snelheidsopnemer bij de MOVE allebei elektrisch aangestuurd met behulp van software. Hierdoor is het systeem betrouwbaarder en maakt het weinig geluid. Daarnaast zijn beide innovaties nog niet terug te vinden in de nieuwste liftnormen. Zo werd de elektrische snelheidsopnemer eerst gecertificeerd door een keurende instantie, zoals het Liftinstituut of de Tüv, voordat we het mochten toepassen.

Verklein risico’s door liftkeuring en liftonderhoud

In Nederland is het verplicht om een lift minimaal één keer per jaar te laten controleren door een erkende installateur. Deze controle richt zich op veiligheidsmechanismen, technische werking, noodvoorzieningen en de reiniging van bewegende liftonderdelen. Om storingen en veiligheidsrisico’s te voorkomen is regelmatig liftonderhoud erg belangrijk.

De meest voorkomende oorzaken van liftstoring

Liftstoringen kunnen verschillende oorzaken hebben. Hieronder lees je de vier meest voorkomende oorzaken van liftstoringen en wat jij als liftgebruiker zelf kunt doen deze te voorkomen.

• Overbelasting: wanneer het gewicht te zwaar is, kan de lift overbelast raken.
• Verouderde onderdelen: als onderdelen zoals aandrijvingen, besturingssystemen of deuren verouderd zijn, kunnen ze na verloop van tijd problemen veroorzaken.
• Oneigenlijk gebruik: als een lift niet op de juiste manier wordt gebruikt, kan dit leiden tot elektronische of mechanische storingen.
• Onderhoudsgebrek: om storingen te voorkomen, moet een lift regelmatig worden gecontroleerd en onderhouden.

Het is dus belangrijk om goed te letten op het aangegeven maximumgewicht en je daaraan te houden. Zorg ervoor dat de lift periodiek wordt onderhouden en laat verouderde onderdelen op tijd vervangen. Op die manier verklein je het risico op liftstoring en blijft de lift veilig in gebruik.

Wat te doen als je vast staat in een lift

Het kan gebeuren dat een lift toch storing krijgt en je vast komt te staan. In dat geval is het belangrijk om rustig te blijven en de juiste stappen te nemen. We vertellen je wat je wel en niet moet doen in zo’n situatie.

Dit moet je wel doen:

• Druk op de noodknop om hulp in te schakelen.
• Gebruik de lifttelefoon of het communicatiesysteem om contact op te nemen met de hulpdiensten of het onderhoudspersoneel.
• Probeer kalm te blijven en wacht totdat er hulp is.

Dit moet je niet doen:

• Probeer de lift niet zelf te repareren.
• Raak niet in paniek.
• Probeer niet zelf de deuren te openen of het mechanisme te forceren. Dit kan gevaarlijk zijn.

Toekomst: nadruk op veilig werken

Tijdens de demontage of sloop van oude liften zijn er de laatste jaren een aantal ongelukken gebeurd, waarbij monteurs ernstige verwondingen opliepen. Hoewel Mitsubishi hiervan bespaard is gebleven, vroegen deze ongevallen om actie. Daarom werken we samen met de Arbocommissie van de Nederlandse vereniging voor liften en roltrappen (VLR) nieuwe regels uit waar bedrijven, procedures, toezicht en gereedschappen aan moeten voldoen. Denk bijvoorbeeld aan heldere instructies voor de mensen die de lift gaan demonteren, zoals informatie over de status van de lift en waar gevaren op de loer liggen. Dit wordt geen norm, maar is wel een goede ontwikkeling op het gebied van veiligheid.

Verder voeren we sinds een aantal jaar controles uit op werkplekken van lopende projecten. We letten dan extra op de veiligheid van onze werknemers en de manier van werken. Het zijn geen bezoekjes om te controleren of het papierwerk in orde is, maar we bezoeken de werkplek en kijken of er echt veilig wordt gewerkt. Is een werkplek goed bereikbaar? Is er geen uitstoot van chemische stoffen? En zijn werknemers voldoende beschermd? Daarnaast letten onze directieleden extra op veiligheid, gezondheid en milieu op de werkplekken van monteurs en in onze fabriek. Bijvoorbeeld door te kijken of het gereedschap en de hijsmiddelen volstaan.

Meer informatie over liftveiligheid

Heb je vragen over liftveiligheid of wil je meer weten over de bovenstaande ontwikkelingen? Neem dan contact op met een van onze adviseurs. We helpen je graag.