Waarom gedragen mensen zich soms zo ongemakkelijk in liften?

Wat is er met de manier waarop mensen zich gedragen in liften? Als twee mensen, die elkaar niet kennen, zich bevinden in een lift staan ze zover mogelijk uit elkaar. Ze willen niets met elkaar te maken hebben en ze willen het liefste geen oogcontact of met elkaar spreken. Staan er meer mensen in de lift dan staren veel mensen naar het plafond van de lift, naar de grond of naar de verdiepingskiezer. Zolang ze maar geen interactie hoeven te hebben met elkaar.

 

Een professor van de universiteit van Chicago, Dario Maestripieri is van mening dat dit gedrag een instinctieve reactie is op een potentiële gevaarlijke sociale situatie. Professor Maestripieri, die de biologie van sociaal gedrag van de mens en niet-humane primaten bestudeert, beweert dat de manier waarop de geest reageert op het gevaar niet veranderd is de afgelopen miljoenen jaren. In een artikel van Wired schrijft hij:

“Een groot deel van het gedrag van mensen in liften is niet het resultaat van rationeel denken. De dreiging van agressie is niet echt, maar onze geest reageert alsof het zo is, en produceert gedrag bedoeld om onszelf te beschermen.”

Maestripieri onderzoekt gedrag bij resusapen, primaten die evolutionair ver van de mens afstaan. Als twee makaken samen in een kleine kooi gevangen zitten, tonen ze soortgelijk gedrag zoals mensen in een lift. Ze vermijden oogcontact en staren naar een denkbeeldig punt buiten de kooi. De apen zitten ook in aparte hoeken, zodat ze niet per ongeluk tegen elkaar botsen. Beide soorten gedrag helpen om de waarschijnlijkheid van een dreiging te verminderen.

Ondanks deze voorzorgsmaatregelen, zonder een stress release, zal de spanning tussen de twee apen toenemen en uiteindelijk een van hen zal het geduld verliezen. Om deze situatie te voorkomen, ontbloten makaken hun tanden – “de evolutionaire voorloper van de menselijke glimlach.” Lachen gaat namelijk vaak vooraf aan het wederzijdse verzorgen, of ‘plukken’ bij apen. Dat verkleint weer de kans op agressie.

De onderzoeken van Maestripieri zijn controversieel, maar zijn conclusies laten interessante inzichten zien. Mocht je zelf alleen zijn met een vreemdeling in een lift, staar dan niet naar de vloer. Lach even naar de ander om de spanning er af te halen. Om net als makaken daarna ook de ander te gaan ‘plukken’ is wat te veel van het goede. Ons gedrag is al vreemd genoeg in liften.

Hoe gedraag jij je in een lift? Maakt het verschil met wie je in de lift staat? Wat is de meeste vreemde situatie die je meegemaakt hebt in een lift?